درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد
99/12/04
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/آیه30
آیه ۳۰ آن عمران:
۵ جهت بحث:
۱-جهت اول: لغوی: ۱-تجد: از ماده وجدان در برابر فقدان به‌معنای درک کردن و رسیدن.
۲-تود: از ریشه مودت. مودت اخص از محبت. و مودت، محبت شدید را می‌گویند که از جدایی از طرف مقابل رنج می‌کشد و اذیت می‌کشد.
۳-امد: ۲ نظریه: الف) مجمع: امد.
پایان ۱ مسابقه (طبق این نظر، امد، دلالت بر مکان دارد).
ب) علامه: امد، به معنی زمان است یعنی زمان دور دراز.
استاد: نظر علامه بهتر است چون لغویون می‌گویند امد مثل ابد است (ابد زمان پایان‌ناپذیر. امد زمان طولانی پایان‌پذیر)
۴-رئوف: رحمتی که رقیق‌تر و شدیدتر است (۱۱ بار رئوف در قرآن آمده ۹ بار همراه با رحیم است ۲ بار بدون رحیم. ۱ مورد از آن ۹ موردی که رئوف همراه رحیم است وصف رسول خداست و بقیه وصف خدای متعال است)
علامه: فرق بین رأفت و رحمت: رأفت، رحمتی است که به اشخاص مبتلا به یک دردی تعلق می‌گیرد. رحمت اعم است (چه گرفتار چه غیر گرفته‌ها) مثلاً در اتوبوس پیرمردی سوار می‌شود و جوانی بلند می‌شود تا بنشیند این رأفت است.
ابن‌اثیر در نهایه: رأفت اخص از رحمت است رحمت اعم است از مهربانی که محبوب باشد یا مکروه . گاهی از روی مهربانی مجبور است مکروهی را به شخص وارد کند (مثلاً پدر فرزند را سیلی بزند مکروه است ولی برای ادب لازم است این رحمت است.
پس رحمت مطلق مهربانی است (چه در محبوب‌ها چه در مکروه ها) رأفت در محبوب هاست.
استاد: فرمایش ابن‌اثیر ترجیح دارد چون تخصص ابن‌اثیر در لغت عرب قوی‌تر است از تخصص علامه در لغت.
جهت دوم:
اعرابی ۵ نکته:
۱-یوم:
ا-مفعول به " اذکر یوما".
ب-ظرفیت.
زمخشری: ظرف برای تود است.
استاد: وجه دوم بهتر است چون احتیاج به تقدیر ندارد.
