درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/آیه23

۴ جهت بحث:

۱-جهت اول: لغوی:

الف) الم تر: مضارع مجزوم

رویت به ۲ معنا می‌آید: گاهی به معنای مشاهده با چشم و گاهی به معنای مشاهده علمی (با فکر و نظر) (رؤیت الفکر) در این آیه منظور، رؤیت الفکر است. (بقره ۲۴۶) . این سیاق استفهام برای تشویق و ترغیب است یعنی این کار را انجام بده.

۲- یتولی: تولِّیِ ۲ کاربرد معارض دارد: گاهی به معنای دوست داشتن و نزدیک شدن و گاهی به معنای پشت کردن و دور شدن است (الفاظ مشترک بین المتضادین . مانند " قرء" که هم به معنای طهر و هم به معنای حیض است) و سیاق کلام می‌فهمیم که تولی به معنی پشت کردن است. و قرینه دیگر اینکه هر گاه " تولی" با کلمه " عن" آمد به معنی پشت کردن است.

2_ جهت دوم: اعرابی:

۲ نکته:

الف) یدعون الی کتاب الله: جمله حالیه.

ب) و هم معرضون: جمله حالیه.

3_ جهت سوم:

بلاغی:

۳ نکته: الف- الم تر: استفهام به جهت ترغیب و تشویق مخاطب به این‌که در مسأله تأمل کند (آیا ندیدی یعنی ببین) .

ب-نصیبا: تنوین، تنوین تقلیل است (از سیاق کلام فهمیده می‌شود) یعنی نصیبا قلیلاً.

ج) ثم یتولی فریق منهم: وجه اتیان "ثم" چیست؟ ثم دلالت دارد که بین معطوف و معطوف علیه، فاصله‌ای قابل‌توجه افتاده. در آیه سخن از قضاوت است وقتی که قضاوت صورت می‌گیرد بلافاصله که طرف پشت نمی‌کند بلکه قاضی قضاوت می‌کند و به ضرر یکی می شود اونی که به ضررش می شود پشت می کند این پشت کردن بعد از نتیجه قضاوت است لذا " ثم" می‌آید.

4_جهت چهارم: نکات تفسیری:

۴ نکته:

الف) چکیده و خلاصه آیه: بیان مصداق برای آیه ۲۱. (این‌ها اگر مؤمن به کتاب الله بودند بعد از این‌که قضاوت بر علیه آن‌ها شد باید قبول می‌کردند اما قبول نکردند)