درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد
99/09/03
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/آیه ۱۰
۴ جهت از بحث: جهت اول لغوی.
وَقود: هیزم (ماده سوختنی) کلمه وُقود، مصدر است به معنای شعله‌ور ساختن آتش (قرائت غیرمشهور)
جهت دوم: اعرابی: ۲ نکته: ۱-شی‌ء: ۲ احتمال: الف) مفعول به " لن تغنی".
ب) مفعول مطلق: لن تغنی مصدری دارد (اغناء) و شیئاً درواقع می شود صفت اقناء یعنی " لن تغنی شیئا من الاقناء". شیئا من الاقناع، صفت برای اغناءمی شود. اغناءمی شود مصدر و مفعول مطلق (لن تغنی اغناء) . حال خدا می‌فرماید لن تغنی شیئا من الاغناء. که شیئاً می شود صفت برای محذوف که آن موصوف حذف شده و این صفت جای او آمده. استاد: احتمال اول بهتر است چون نیاز به تقدیر ندادیم.
۲-اولئک هم وقود النار:
هم ضمیر فصل است که ۲ نقش دارد: تاکید و حصر (خبر بر مبتدا) یعنی این‌ها فقط هستند هیزم‌های آتش.
جهت سوم: نکات بلاغی:
۳ نکته:
۱-شروع آیه با تاکید. تاکید خلاف اصل است و نکته‌ای دارد که متکلم می آورد و آن نکته این که هیچ عاملی نمی‌تواند در برابر اراده و مشیت پروردگار مقاومت کند (کفار تکیه بر عِده و عُده می‌کنند اما نمی‌توانند در برابر خداوند تاثیر داشته باشند) لذا مضمون آیه نیاز به تاکید دارد چون عده‌ای فکر می‌کنند مال، فرزند و علم و ... این‌ها را به اهدافشان می‌رساند و حال آنکه آن چیزی که به این‌ها سببیت می‌دهد اراده و مشیت اوست.
2_کلمه شیئاً تنوینش برای تحقیر است از سیاق کلام فهمیده می شود چون خدا می‌خواهد بگوید تمام اشیاء در برابر خدا صفر است.
۳-اولئک: اسم اشاره بعید است با این‌که مشارالیه "الذین کفروا" و نزدیک است (باید گفت هؤلاء) پس چرا دوری استفاده‌شده؟ جواب: بُعد ۲ جور داریم:
۱-مکانی ۲-روحی و معنوی. این‌جا اشاره به دوم است یعنی کفار از مقامات معنوی و روحی دور افتاده اند .
جهت چهارم: نکات تفسیری:
۵ نکته:
۱-خلاصه و چکیده آیه: بیان عاقبت کافران در دنیا و آخرت؛ عاقبتشان در دنیا شکست و در آخرت هم آتش افروزان قیامت اند (نه این‌که در جهنم آتش باشد بلکه این‌ها خودشان آتش جهنم را روشن می‌کنند)
۲-ربط این آیه با آیات قبل و بعد: این آیه بیانگر آنست که دسیسه‌های اهل کتاب بر علیه پیامبر به نتیجه نخواهد رسید (بعد از جنگ احد، اهل کتاب درپی این بودند که کاری کنند که پیامبر در جنگ فرهنگی شکست بخورد)
