درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی

موضوع: كتاب الحج/الوقوف بعرفات /ادامه روایات فرع پنجم از بحث وقوف در مشعر، فرع ششم

صحیحه إبنی علیٍّ الحلبیین (عبدالله وعمر) از امام صادق(علیه السلام)

وعنه، عن القاسم بن عروة، عن عبيد الله وعمران ابني علي الحلبيين، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إذا فاتتك المزدلفة فقد فاتك الحج.[1]

مفهموم شرطیه این است که " إذا فاتتك المزدلفة فقد فاتك الحج " و روشن است که با ادراک جزء قلیلی از فاصله زمانی بین الطلوعین عدم فوت صدق می‌کند به طوری که ادراک همین مقدار سبب به صدق عدم فوت حج می‌شود پس همین مقدار، رکن است.

صحیحه هشام بن الحکم از امام صادق (علیه السلام)

وعن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن ابن أبي عمير، عن هشام ابن الحكم، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: من أدرك المشعر الحرام وعليه خمسة من الناس فقد أدرك الحج. ورواه الصدوق باسناده عن ابن أبي عمير مثله إلا أنه قال: على خمسة من الناس.[2]

مراد از ادراک مشعر در حالی که تعداد اندکی از حجاج هنوز در آنجا هستند، این است که در بین الطلوعین وارد آن سرزمین شده که هنوز تعدادی از حجاج در آنجا هستند.

خبر اسحاق بن عبدااله از امام کاظم (علیه السلام)

وعنه، عن محمد بن سهل، عن أبيه، عن إسحاق بن عبد الله قال: سألت أبا الحسن عليه السلام عن رجل دخل مكة مفردا للحج فخشى ان يفوته الموقف، فقال له يومه إلى طلوع الشمس من يوم النحر، فإذا طلعت الشمس فليس له حج، فقلت له: كيف يصنع باحرامه؟ قال: يأتي مكة فيطوف بالبيت ويسعى بين الصفا والمروة، فقلت له: إذا صنع ذلك فما يصنع بعد؟ قال: إن شاء أقام بمكة، وإن شاء رجع إلى الناس بمنى، وليس منهم في شئ، وإن شاء رجع إلى أهله وعليه الحج من قابل.[3]

با توجه با اینکه مراد از "یوم" در عبارت " له یومه " زمان بین الطلوعین است بنابراین از فراز " له يومه إلى طلوع الشمس من يوم النحر" استفاده می‌شود که برای حکم به صحت حج، لازم است چیزی از بین الطلوعین را ادراک نماید و این جمله " له يومه إلى طلوع الشمس " در مورد کسی که مقداری از بین الطلوعین در آن روز را درک کند، صدق می‌کند.

از آنچه گذشت روشن شد که واجب رکنی وقوف در مشعرالحرام، وقوف در جزئی هر چند اندک از فاصله زمانی بین الطلوعین است باز هم یادآور می‌شویم که چون مبیت در مشعرالحرام را واجب نمی‌دانیم فلذا لازم است لحظه‌ای قبل از طلوع فجر، نیت وقوف انجام پذیرد تا به هنگام طلوع فجر با نیت، وقوف نماید و البته نیازی به تلفظ به نیت نیست و قصد ذهنی که از زمان کوچ از عرفات برای وقوف در مشعرالحرام وجود دارد کفایت می‌کند.

فرع ششم: ...فلو ترك الوقوف بين‌ الطلوعين مطلقاً بطل حجّه بتفصيل يأتي[4] .

این فرع و مراد از " تفصیل " که در اینجا ذکر شده در مسئله دوم توضیح داده خواهد شد و معلوم است که وقتی وقوف در جزء قلیلی از زمان بین الطلوعین، رکن حج است ترک عمدی وقوف بین الطلوعین به نحو مطلق، سبب بطلان حج خواهد شد.