درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی

موضوع: كتاب الحج/الوقوف بعرفات /روایات وارده در مورد مبدء وقوف در عرفات

بعد از آشنائی با اقوال برخی از فقهاء و وجود اختلاف نظر بین فقهای شیعه، لازم است به محضر روایات برسیم تا قول حقّ را اختیار نمائیم:

    1. روایاتی که " عبدالله بن جذاعة الأزدی " بواسطه پدرش ( که توثیق خاصی در مورد هیچکدام وارد نشده است ) از امام صادق 7 روایت کرده است.

محمد بن الحسن باسناده عن سعد بن عبد الله، عن محمد بن عيسى، عن أخيه جعفر بن عيسى ويونس بن عبد الرحمن جميعا، عن جعفر بن عامر، عن عبد الله بن جداعة الأزدي، عن أبيه، قال: قلت لأبي عبد الله عليه السلام: رجل وقف بالموقف فأصابته دهشة الناس، فبقي ينظر إلى الناس ولا يدعو حتى أفاض الناس قال يجزيه وقوفه، ثم قال: أليس قد صلى بعرفات الظهر والعصر وقنت ودعا؟ قلت: بلى قال: فعرفات كلها موقف، وما قرب من الجبل فهو أفضل[1] .

در چگونگی دلالت این روایت بر مبدء شروع وقوف در عرفات گفته شده که این حدیث از وجود سیره بر خواندن ظهرین در عرفات دلالت می‌کند.

اشکال بر استدلال به این خبر: نهایت چیزی که از این خبر استفاده می‌شود، جواز خواندن ظهرین در عرفات است نه وجوب آن، در حالی که بحث در وجوب اقامه ظهرین در وقوف است، خصوصاً که از این ناحیه روایت در مقام بیان نیست بلکه در صدد بیان این مطلب است که بر دعائی که در قنوت نماز خوانده می‌شود دعا در موقف صدق می‌کند.

    2. خبری که محدث نوری در مستدرک الوسائل از کتاب " دعائم الاسلام " از علی 7 نقل کرده است.

دعائم الإسلام : عن علي ( عليه السلام ) : « أنّ رسول الله ( صلّى الله عليه وآله ) غدا يوم عرفة من منى فصلّى الظهر بعرفة ، ولم يخرج من منى حتّى طلعت الشمس[2] .

اشکال بر استدلال به این خبر نیز همانند اشکال بر خبر سابق است؛ زیرا در این روایت، به صِرف حکایت عمل از پیامبر اکرم 9 اکتفاء شده و وجه عمل که آیا به نحو استحباب بوده یا وجوب؟ اشاره‌ای نشده است، گذشته از اینکه این روایت با دلیل قول دوّم که در مقام بیان صورت پیامبر 9 وارد شده، تعارض دارد؛ زیرا در آن روایت وارد شده که آن حضرت 9 نماز ظهر را در " نمره " که خارج از عرفات است، خواندند پس این روایت نیز قابل استناد نیست.