درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی
1400/11/19
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الحج/الوقوف بعرفات /المسالة الاوّل
مسألة الاوّل: يجب- بعد العمرة- الإحرام بالحجّ والوقوف بعرفات بقصد القربة كسائر العبادات، والأحوط كونه من زوال يوم عرفة إلى الغروب الشرعي.ولايبعد جواز التأخير بعد الزوال بمقدار صلاة الظهرين إذا جمع بينهما، والأحوط عدم التأخير، ولايجوز التأخير إلى العصر.[1]
فرع اوّل: اولین فرع از فروع پنجگانه‌ای که در مسئله اوّل از مسائل مربوط به وقوف در عرفات مطرح شده، وجوب احرام به حج پس از اتمام اعمال عمره تمتع است، اتفاق نظر فقهاء وجوب اتیان حج پس از عمره تمتع با ابتداء نمودن به احرام حج از مکّه مکرمه است.
چون این بحث در بیان میقات حج تمتع مفصلاً مورد بررسی قرار گرفت به اختصار می‌گوئیم: مستحب است در روز ترویه ( روز هشتم ذی حجه ) در مسجدالحرام برای انجام اعمال حج، احرام بسته شود کما اینکه در صحیحه معاویة بن عمار از امام صادق 7 گذشت که به نظر می‌رسد مرحوم شیخ حرّ عاملی ره در دو باب آورده است.
محمد بن يعقوب، عن علي بن إبراهيم، عن أبيه، وعن محمد بن إسماعيل، عن الفضل بن شاذان، عن ابن أبي عمير، عن معاوية بن عمار، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إذا كان يوم التروية إن شاء الله فاغتسل ثم البس ثوبيك وادخل المسجد " إلى أن قال " ثم صل ركعتين عند مقام إبراهيم عليه السلام أو في الحجر ثم أحرم بالحج الحديث.[2]
فرع دوّم: ...والوقوف بعرفات بقصد القربة كسائر العبادات...
فرع دومی که در این مسئله مطرح شده، وجوب وقوف در عرفات است وجوب وقوف در عرفات از ضروریات فقه حج به حساب می‌آید که روایات متضافره‌ای که در مقام بیان حج پیامبر9 و نیز روایات دیگری که وارد شده است، بر آن دلالت می‌کنند، منتهی لازم است در این رابطه به 2 مطلب پرداخته شود.
1. وجوب قصد قربت: این حکم با توجه به اینکه امر متعلق به حج، امر عبادی نیازمند به قصد قربت، می‌باشد استفاده می‌شود و از آنجا که اجراء یک واجب مرکب، متصف به همان وجوب کل هستند نه اینکه وجوبشان مقدمی یا ضمنی باشد لذا امتثال جزء با همان قصد امتثال کل مثل اینکه وقتی مولا امر به بناء مسجدی می‌کند از همان ابتدای حفر پی و شناژ و فونداسیون و ... تا وقتی که سفید کاری و لوله‌کشی و سیم کشی انجام بگیرد همه، به عنوان امتثال امری است که به بنا کردن مسجد، تعلق گرفته است بنابراین امر به حج نیز که امر قربی، در اجزاء نیز جریان دارد و امتثال اجزاء از قصد قربت منفک نمی‌شود.
2. وجوب قصد عنوان " وقوف به عرفات ": به نظر می‌رسد که قصد قربت در مکان خاصی که به آن عرفات گفته می‌شود، کفایت می‌کند امّا قصد کردن " وقوف عرفات " لازم نیست بلکه همین مقدار که وقوف در مکان خاص که جزء فریضه حج است، قصد شود کفایت می‌کند و لازم نیست که حتماً اسم آن مکان را بداند تا وقوف در آن را قصد نماید.
