درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی

موضوع: كتاب الحج/السعي /فرع سوم از مسئله دوم

فرع سوم: ...ويجوز السعي ماشياً وراكباً، والأفضل المشي[1] .

ظاهر فرمایش تعدادی از علمای شیعه، استحباب سعی با پای پیاده است همانگونه که محقق ره می‌فرماید: و المستحب أربعة أن يكون ماشيا- و لو كان راكبا جاز[2] .

و صاحب جواهر ره در مقام تعلیل استحباب سعی با پای پیاده فرموده است: لأنه أحمز وادخل في الخضوع ، وقد ورد ان المسعى أحب الأراضي الى الله ، لانه تذل فيه الجبابرة [3] .(إشاره به برخی از روایاتی که در جلد 9 وسائل الشیعه باب 1 از ابواب سعی وارد شده‌اند،دارد).

در عین حال، جائز بودن انجام سعی به صورت سواره مورد اتفّاق بین علمای شیعه غیر از عمّانی ره است،همانگونه که علّامه ره می‌فرماید: المشهور أنه يكره الطواف راكبا، بل الأفضل المشي[4] . و سید ابن زهره ره نیز در این رابطه همانگونه که علّامه ره نیز از وی نقل نموده است، می‌فرماید: قال ابن زهرة: لا يجوز الركوب إلا لضرورة[5] و حال آنکه تعبیر موجود در کتاب «غنیه» این است که: ويجوز السعي راكبا ، والمشي أفضل[6]

جواز انجام سعی در حال سواره از تعدادی از روایات نیز استفاده می‌شود که به 3 مورد اشاره می‌کنیم:

    1. صحیحه حلبی از امام صادق (علیه السلام)

محمد بن يعقوب، عن علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن أبي عمير، عن حماد، عن الحلبي، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: سألته عن السعي بين الصفا والمروة على الدابة، قال: نعم وعلى المحمل[7] .

    2. صحیحه معاویة بن عمّار از امام صادق (علیه السلام)

وباسناده عن معاوية بن عمار، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: سألته عن الرجل يسعى بين الصفا والمروة راكبا، قال: لا بأس والمشي أفضل.[8]

    3. مرسله صدوق به نقل از محمد بن مسلم از امام باقر(علیه السلام)

محمد بن علي بن الحسين باسناده عن محمد بن مسلم قال: سمعت أبا جعفر عليه السلام يقول: حدثني أبي إن رسول الله صلى الله عليه وآله طاف على راحلته واستلم الحجر بمحجنه وسعى عليها بين الصفا والمروة. أقول: ويأتي ما يدل على ذلك، وتقدم ما يدل على الحكم الأخير في الطواف.[9]