درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی

موضوع: كتاب الحج/صلاة الطواف /ادامه راوایات وارده بر، نماز طواف خلف مقام/نماز طواف نزد مقام

    1. معتبره سلیمان بن حفض

وعنه، عن محمد بن عيسى، عن سليمان بن حفص المروزي، عن الفقيه عليه السلام قال: إذا حج الرجل فدخل مكة متمتعا فطاف بالبيت وصلى ركعتين خلف مقام إبراهيم عليه السلام وسعى بين الصفا والمروة وقصر فقد حل له كل شئ ما خلا النساء، لان عليه لتحله النساء طوافان وصلاة.[1] ظاهر این روایت نیز بر لزوم اتیان نماز در خلف مقام دلالت روشنی دارد.

    2. مرسله جمیل که بواسطه برخی از اصحاب از امام صادق (علیه السلام) نقل کرد.

وعنه، عن جميل، عن بعض أصحابنا، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: يصلى الرجل ركعتي طواف الفريضة خلف المقام.[2]

    3. صحیحه حلبی از امام صادق (علیه السلام)

وبإسناده عن موسى بن القاسم عن ابن أبي عمير، عن حماد، عن الحلبي عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إنما نسك الذي يقرن بين الصفا والمروة مثل نسك المفرد ليس بأفضل منه إلا بسياق الهدى، وعليه طواف بالبيت، وصلاة ركعتين خلف المقام، وسعي واحد بين الصفا والمروة، وطواف بالبيت بعد الحج. الحديث.[3]

هرچند این روایت بر لزوم اتیان نماز طواف در خلف مقام در حج قِران دلالت می‌کند، ولی می‌دانیم که از این ناحیه تفاوتی بین اقسام سه‌گانه حج (تمتع، قِران و إفرلد) وجود ندارد.

    4. صحیحه زراره از امام صادق (علیه السلام)

وعن صفوان بن يحيى، عن حماد بن عيسى، وابن أبي عمير، عن عمر بن أذينة، عن زرارة قال: سألت أبا جعفر عليه السلام عن الذي يلي المفرد للحج في الفضل؟ فقال: المتعة، فقلت: وما المتعة؟ فقال: يهل بالحج، في أشهر الحج فإذا طاف بالبيت فصلى الركعتين خلف المقام وسعى بين الصفا والمروة وقصر وأحل...[4]

این حدیث، خواندن نماز طواف در پشت مقام ابراهیم (علیه السلام) را از مقدمات حج تمتع شمرده است.

در رابطه با روایات مرتبط با عنوان اوّل ( خلف المقام ) به همین مقدار اکتفا می‌کنیم، هرچند روایات دیگری نیز در این رابطه وارد شده است.

عنوان دوّم: لزوم انجام نماز طواف در نزد مقام ابراهیم (علیه السلام) (عند المقام):

این تعبیر نیز در عبارت بعضی از علماء اخذ شده، مثل اینکه ابن البراج ره فرموده است: صلاة ركعتي الطواف عند مقام إبراهيم (علیه السلام)[5]

و همانگونه که ملاحظه فرمودید این تعبیر از سوی امام راحل ره در تحریرالوسیله نیز اخذ شده که ابتدا تعبیر به لزوم اتیان نماز طواف در نزد مقام ابراهیم (علیه السلام) فرموده و سپس به نحو احتیاط وجوبی مراد از آن را خلف مقام فرموده است. (يجب أن تكون الصلاة عند مقام إبراهيم عليه السلام، والأحوط وجوباً كونها خلفه).