اصل يكصد و هفتم

مرگ پايان زندگى نيست، بلكه انتقال از سرايى به سراى ديگر است؛ سرايى جاودانه كه همان قيامت و جهانى باقى مى باشد.ضمناً بين دنيا و قيامت، سراى ديگرى وجود دارد كه «برزخ» ناميده مى شود وانسان پس از مرگ مدتى را در آن به سر مى برد.حقيقت زندگى برزخى، براى ما روشن نيست و اطلاع ما از آن، در همان حدّى است كه قرآن و روايات به گونه اى ما را به آن ارشاد مى كند. به برخى از رهنمودهاى قرآن در اين زمينه توجه كنيد:

الف ـ آنگاه كه مرگ يك مشرك فرا  مى رسد، مى گويد خدايا مرا بازگردان،باشد كه وظايفى را كه ترك كرده ام، به جاى آورم. خطاب مى آيد: هرگز! اين سخن، لقلقه زبانى بيش نيست. سپس مى فرمايد: (وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرزَخٌ إِلى يَومِ يُبعَثُون) (مؤمنون/100). يعنى: ميان آنها و زندگى دنيا، برزخى است تا روز رستاخيز.

آيه فوق حاكى است كه انسانها پس از مرگ نيز وجود و واقعيتى دارند، ولى حائلى مانع از بازگشت آنها به دنياست.

ب ـ درباره شهيدان مى فرمايد: (وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لاَّ تَشْعُرُون) (بقره/154):به كسانى كه در راه خدا كشته مى شوند، مرده نگوييد؛ بلكه آنان زنده اند ولى شما درك نمى كنيد.

در آيه ديگر، آثار حيات را براى شهيدان راه خدا بر شمرده و مى فرمايد:(فَرِحِينَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ يَسْتَبْشِرُونَ بِالّذينَ  لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاّ خَوفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ) (آل عمران/170): آنان به آنچه كه خدا از فضل و كرم خويش به ايشان بخشيده است شادمانند، و به كسانى كه در پى ايشان بوده ولى هنوز به آنان نپيوسته اند مژده مى دهند كه بيمى بر آنها نيست، و محزون نيز نمى باشند (مقصود، نداشتن بيم ازعذاب اخروى و اندوه بر اعمال دنيوى است).

ج ـ در باره گنهكاران ، خصوصاً آل فرعون ، گزارش مى دهد كه پيش از فرا رسيدن روز قيامت هر صبح و شام آنها بر آتش عرضه مى شوند، و در روز  رستاخيز نيز گرفتار شديدترين عذاب مى گردند، چنانكه مى فرمايد: (النّارُ يُعرضُونَ عَلَيها غُدُوّاً و عَشِيّاً وَيَوم تَقُومُ السّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَونَ أَشَدَّ العَذابِ) (غافر/46).