درس خارج اصول استاد سید صمصام الدین قوامی

موضوع: منجزیت علم اجمالی

- ارکان منجزه– (4 رکن) حالات عدم منجزیه علم اجمالی (به علت اختلال یک رکن از ارکان اربعه)

حالت دوم –اضطرار به بعض اطراف

    • صورت اول:
سبب علم اجمالی وقوع قطره خون در یکی از دو ظرف است که سه گونه تصور دارد:

    • گونه 1. علم تفصیلی به طهارت یک طرف پیدا می‌شود که باعث انحلال حقیقی علم اجمالی به علم تفصیلی و شک بدوی می‌گردد و از تنجز می‌افتد به علت اختلال رکن دوم یعنی عدم سریان علم به اطراف (دقت شود که علم تفصیلی به همان مورد علم اجمالی تعلق یافته است یعنی معلوم بالتفصیل مصداق معلوم بالاجمال است که شرط انحلال حقیقی است).

    • گونه2. علم تفصیلی به وقوع نجاستی در یک طرف پیدا می‌شود در اینجا انحلال حقیقی رخ نمی‌دهد؛ زیرا معلوم بالتفصیل مصداق معلوم بالاجمال نیست.

    • گونه 3. علم تفصیلی به وقوع نجاست یک طرف پیدا می‌شود و مردد هستیم که سبب نجاست جدید است یا همان قبلی است، انحلال حاصل نمی‌شود؛ زیرا معلوم بالتفصیل مصداق معلوم بالاجمال معلوم نیست باشد.

    • صورت دوم: علم اجمالی اختصاصی به یک طرف مردد ندارد بلکه به تمام اطراف علی السویه تعقل دارد مثلا سگی تشنه در کنار ده ظرف آب ایستاده و استبعاد میکنیم که به ظرفی نپرداخته باشد سبب این علم اجمالی صرفا یک «استبعاد» است نه وقوع نجاست در یک طرف سپس علم تفصیلی پیدا می‌شود به نوشیدن سگ از یک ظرف معین در این جا انحلال رخ می‌دهد حقیقتا؛ زیرا معلوم بالتفصیل مصداق جزمی معلوم بالاجمال است که شرط انحلال حقیقی است.

همزمانی (تعاصر) بین دو علم تفصیلی و اجمالی یا بین دو معلوم تفصیلی و اجمالی

اگر ساعت دوم علم اجمالی به تنجس یک ظرف در ساعت اول پیدا شود و در ساعت سوم علم تفصیلی به تنجس یک ظرف در ساعت اول پیدا شود در این جا زمان دو علم نا یکسان ولی زمان دو معلوم یکسان است، لذا انحلال حقیقی پیدا می‌شود، پس شرط انحلال حقیقی تعاصر بین معلومین است نه علمین.