درس خارج اصول استاد سید صمصام الدین قوامی

موضوع: اصول فقه الاداره/منجزیت علم اجمالی /ارکان منجزه

رکن اول: تعلق علم اجمالی به جامع و الا یا علم تفصیلی است (علم به یک وجوب) یا شک بدوی است (شک در یک وجوب).

علم اجمالی یا وجدانی است یا تعبدی (ناشی از قیام بینه). اولی که قطعا منجز است. اما دومی بعضی منجز می‌دانند با این استدلال که شارع بینه را حجیت داده است و حجیت یعنی جعل علمیت وجدانی(مرحوم شیخ و میرزا) و از آثار علمیت منجزیت است که مانع اجراء مثل اصل طهارت در اناءین است. برخی منجز نمی‌دانند به این استدلال که محذور مخالفت قطعیه با قیام بینه وجود ندارد؛ زیرا امکان خطا در بینه وجود دارد. پس اصل طهارت بدون محذور قابل اجرا در اناءین و جواز نوشیدن هر دو است.

صدر: هر دو رای باطل است.

توضیح: بینه در یک حالت قیام به نجاست یک طرف مردد می‌کند و در یک حالت اول قیام به نجاست طرف معین می‌کند. سپس تردید حاصل می‌شود با دومی

اما حالت اول: دلیل بینه بر دلیل اصل طهارت مقدم است به اخصیت یا نصّیّت مقدم بودن بهتر از کنار گذاشتن یک حجت با دلیل است اخصیت، یعنی اینکه هیچ بینه‌ای در هیچ موردی خالی از تعارض با یک اصل نیست. اگر حجیت آن را مختص به عدم وجود اصل در مورد بدانیم، حکم به لغویت این حجیت کرده‌ایم. لذا لابد به تقدم هستیم. مراد از نصیت، یعنی دلیل حجیت بینه تصریحی از شرع است به ورود بینه به عنوان اماره بر اصل با ازاله موضوع آن. از آثار تقدم بینه عدم جریان اصل در دو طرف است. (در یک طرف هم ترجیح بلا مرجح است).