درس خارج فقه استاد سید مهدی نقیبی

موضوع: امر به معروف و نهی از منکر/ پرسش از استاد/ بیان نکات فقهی توسط استاد

در بحث مربوط به روایت، دیروز بیان شد بهتر است که در سند تأمل بیشتری شود و این که آقایان اعتبار این روایت را قبول کردند یا نه؟ عرض شد مضمون روایت مورد قبول است و یک مطلب عقلانی است و نقل به معنا و مضمون یک چیز رایج نزد آقایان محدثین است؛ لذا از این جهت مشکلی در آن نیست. و از جهت اعتبار اگر کسی وثاقت‌های عام را پذیرفت مربوط به روایت‌های مکتوب در اصول کافی، شامل تأیید عام می‌شود.

روایت دیروز خوانده شد تلقی به قبول شد. عمدتاً همین حرف مدنظر است. رعایت این جهت (رفق و مدارا) لازم است وقتی انسان امر به معروف و نهی از منکر دارد و به تعبیر صاحب جواهر رفق و مدارا باید مورد توجه آمر قرار گیرد و به این نتیجه رسیدیم که معروف اگر واجب بود امر به آن واجب و اگر مندوب بود امر به آن مستحب است.

بررسی جلسه آقای محقق داماد:

نظر استاد

مولا که کنیزی دارد و بچه‌ای از او متولد می‌شود روز اول می‌تواند بچه را بگیرد و کنیز را بفروشد. از آن‌جایی که مولا حق ندارد به کنیزش ظلم کند و ظلم حرام است و حرمتش به حکم عقل است. با در نظر گرفتن این مولی در حق کنیز و بچه ظلم می‌کند ولی اگر به مادر بهتر بدهد حکم ظلم نیست و کنیز ملک مولاست و تصرف در آن جایز است. یعنی حکم فی نفسه ظلم نیست و قائل به جواز هستیم اما اگر ملازم با ظلم شد، حرام است.

سوال: حکم حرمت نماز جمعه در زمان غیبت چیست؟

در نماز جمعه، شش نظر وجود دارد:

ملاک حجیت برای هر فردی فتوای فقیه اوست.

    1. آیت الله بروجردی: اقامه نماز جمعه را جایز نمی‌دانستند از مقتضیات زمان معصوم (ع) می‌دانستند. علت این نظر ایشان شاید این باشد که خاصیت نماز جمعه تایید حکومت است و در زمان آیت الله بروجردی حکومت طاغوت حاکم بوده است.

    2. برخی مستحب می‌دانستند.

    3. برخی مکروه می ‌دانستند.

    4. برخی واجب تعیینی می‌دانستند.

    5. اغلب برای آقایان، واجب تخییری است و برای خانم‌ها نیست.

    6. شاید به خاطر جهاتی، لازم باشد زنان هم حضور داشته باشند

در مسائل اختلافات فردی انسان‌ها ملاک فتوا کیست؟

    1. ملاک فتوا مشهور فقها

    2. ملاک فتوا اعلم

    3. ملاک نظر ولی فقیه و حاکم اسلامی

    4. ملاک نظر احوط (آن که به احتیاط حرف می‌زند)

    5. ملاک فتوا انفع

    6. کسی که علاوه بر فقاهت، بصیرت زمان دارد

در مسائل مربوط به اداره جمعی (اجتماعی و اخلاقی) نظر ولی فقیه که امور در دست اوست، ملاک است. به هر حال مجتهد باید طوری نظر دهد که منافات با نظر ولی فقیه نداشته باشد و اگر نظرش مخالف فقیه است باید لااقل سکوت کند و در مسائل فردی، نظر مجتهد و فقیه ملاک است.