موضوع: کتاب البیع/تعریف البیع /هل البیع موضوعةٌ للصحیح او الاعمّ

متن کتاب: [المناقشة فیما أفاده الشهیدان]

    1. ای ما ذکره الشهید الاوّل و الشهید الثانی رحمهما الله.

    2. ای وضع الماهیّات الجعلیّة کالصلاة و الصوم و وضع العقود.

    3. مثل عربی بودن.

    4. ای فی الماهیّات المجعولة کالصلاة و الصوم و فی العقود.

    5. زیرا در صورتی که بیع برای معنای صحیح وضع شده باشد، تمسّک به اطلاقات دالّ بر وجوب وفاء به بیع صحیح یا حلّیّت و نفوذ بیع صحیح برای اثبات نفوذ بیع فارسی و وجوب وفاء به آن، از قبیل تمسّک به اطلاق در شبهات مصداقیّه موضوع مطلق می باشد که صحیح نیست مثل اینکه در اکرم عالماً در صورت شکّ در عالم بودن یک فرد، به اطلاق دلیل استناد شده و وجوب اکرام این فرد ادّعا گردد که واضح است دلیل، موضوع خود را ثابت ننموده و تحقّق موضوع باید از محلّ دیگری غیر از نفس دلیل ثابت گردد.

    6. ای باطلاق ادلّة الماهیّات المجعولة کالصلاة و الصوم و ادلّة العقود.

    7. ای فی مقام الشکّ فی اعتبار شیءٍ فی الماهیّات المجعولة او فی العقود.

متن کتاب: [توجیه ما أفاده الشهیدان]

    1. ای فی مقام تصحیح کلام الشهیدین.

    2. مصدری که از قول قائل: «بعت» اراده شده است، «بیع» و انشاء تملیک بوده و حاصل این مصدر نیز تملیک عین می باشد نه تملّک آن[1] .

    3. ای فی انتقال الملک.

    4. ای عند الشارع.

    5. ای و ان لم یکن مؤثّراً فی نظر الشارع.

    6. ای کان صورة بیعٍ عند الشارع و ان لم یکن بیعاً حقیقةً عن الشارع.

    7. ای الذی یکون صورة بیعٍ عند العرف و ان لم یکن بیعاً حقیقةً عند العرف.

    8. و هو انتقال الملک.

    9. فقد یری العرف فرداً من البیع مفیداً للأثر و الحال انّ الشرع لا یراه مفیداً للاثر مثل البیع الربوی او الغرری او سائر انواع البیع الفاسد شرعاً.

    10. این معنا، معنای اسم مصدری یعنی «تملیک» و انتقال ملکی است که مؤثّر بوده و موجب تملّک و نقل ملک گردد که نتیجه مصدری است که از قول قائل: «بعت» اراده شده است یعنی «بیع» و «انشاء تملیک».

    11. و هو البیع و انشاء التملیک.

متن کتاب: فیستدل بإطلاق الحكم بحِلّه (1) أو بوجوب الوفاء (2) على كونه (3) مؤثرا فی نظر الشارع أیضا، فتأمل، فإن للكلام محلا آخر‌ (4).

    1. ای باطلاق الحکم بحلّ البیع فی قوله تعالی: «احلّ الله البیع».

    2. ای باطلاق الحکم بوجوب الوفاء بالعقود فی قوله تعالی: «أوفوا بالعقود».

    3. ای کون ما هو الصحیح المؤثر عند العرف.

    4. ای فی مبحث الصحیح و الاعمّ من علم الاصول.