درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1401/03/08
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب طهارت/احکام المیاه/حکم آب مشکوک الاطلاق
متفرّقات:
اموری که در مسئله مورد بحث، مورد استفاده قرار گرفته‌اند، عبارتند از:
1. قول لغوی در موضوع شناسی بدویّ.
2. علم اصول.
بحث حقیقت شرعیّه، بحث مطلق و مقیّد، بحث عامّ و خاصّ، بحث ظهور، قول لغوی در موضوع شناسی دلیلی. بحث اجماع، بحث خبر واحد، بحث حکومت، بحث ورود، بحث عقل، بحث اصل عملی.
1. علم رجال و درایه
2. آیات الاحکام.
3. تفاسیر و علوم ادبی.
4. کتب اربعه و جوامع دیگر روائی.
5. کتب فقهاء.
قال المحقّق صاحب العروة: و المشکوک اباحته محکوم بالاباحة الّا مع سبق ملکیّة الغیر او کونه فی ید الغیر المحتمل کونه له.
سؤال سوّم: آیا آب مشکوک الاباحة، مباح است؟
مراحل تفصیلی استنباط عبارتند از:
مرحله‌ی اوّل: موضوع شناسی بدویّ.
موضوع در سؤال فوق، آب و شکّ و اباحه (اباحه‌ی تصرّفات) است. مفاد این موضوعات معلوم است و لذا احتیاج به موضوع شناسی ندارند.
توجّه: شکّ در اباحه گاهی در قالب شبهه‌ی بدویّه (اعمّ از موضوعیّه و حکمیّه) و گاهی در قالب شبهه‌ی مقرونه به علم اجمالی است. بحث در صورت اوّل با هر دو قسم آن است.
مرحله‌ی دوّم: رجوع به آیات.
مسئله فاقد آیات الاحکام است اگر چه دلالت بعضی از آیات، مورد تصوّر بدویّ است.
مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.
درباره‌ی اباحه و عدم اباحه آب مشکوک الاباحة، دو طائفه روایت وجود دارد.
طائفه اوّل: روایاتی که دلالت بر اباحه‌ی این نوع از آب می‌کند.
روایت اوّل: روایت عبد الله بن سنان از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه کافی: عدّة من اصحابنا عن سهل بن زیاد و احمد بن محمّد جمیعاً عن ابن محبوب عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: کلّ شیئ یکون فیه حلال و حرام فهو حلال لک ابدا حتّی ان تعرف الحرام منه بعینه فتدعه (کافی طبع اسلامیّه، ج۵ ص۳۱۳ و کافی طبع دارالحدیث، ج۱۰ ص۵۴۱).
نسخه من لایحضر: روی الحسن بن محبوب عن عبد الله بن سنان قال: قال ابو عبد الله علیه السّلام: کلّ شیء یکون ........ تا آخر متن کافی (من لایحضر، ج۳ ص۳۴۱).
نسخه تهذیب: احمد بن محمّد عن ابن محبوب عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: کلّ شیء یکون منه حرام و حلال فهو لک حلال ابدا حتّی تعرف ....... تا آخر متن کافی (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۷ ص۲۲۶).
نسخه تهذیب: عنه (حسن بن محبوب) عن عبد الله بن سنان قال: قال ابو عبد الله علیه السّلام کلّ شیئ یکون فیه حرام و حلال فهو لک حلال ابداً حتّی تعرف ...... تا آخر متن کافی (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۷۹).
نسخه عوالی اللّئالی: روی عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال کلّ شیء یکون فیه حلال و حرام فهو لک حلال ابداً حتی تعرف الحرام منه بعینه فتدعه (عوالی اللئالی، ج۳ ص۴۶۵).
نسخه وافی: سند روایت در وافی، سند کافی و من لا یحضر و تهذیب است و متن مثل متن کافی است (وافی، ج۱۷ ص۶۱).
نسخه وسائل الشیعة: محمّد بن علیّ بن الحسین باسناده عن الحسن بن محبوب عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: کلّ شیئ فیه حلال و حرام فهو لک حلال ابدا حتی تعرف ....... تا آخر متن من لا یحضر (وسائل، طبع آل البیت، ج۱۷ ص۸۸).
نسخه الفصول المهمّة: قال الصّادق علیه السّلام: کلّ شیئ یکون ......... تا آخر متن کافی (الفصول المهمّة ج۲ ص۴۳۶).
نسخه الفصول المهمّة: محمّد بن علیّ بن الحسین ..... تا آخر سند و متن وسائل (الفصول المهمّة ج۱ ص۶۳۱).
نسخه هدایة الامّة: قال الصّادق علیه السّلام: کلّ شیء .... تا آخر متن کافی (هدایة الامّة ج۸ ص۷۲ و ج۶ ص۷۷).
نسخه بحار الانوار: و منه (سرائر) عن ابن محبوب ....... تا آخر سند و متن کافی با اختلاف کم (بحار، ج۶۲ ص۱۵۵).
نسخه بحار الانوار: تهذیب الاحکام، الحسن بن محبوب ..... تا آخر سند و متن نسخه دوّم تهذیب (بحار، ج۲ ص۲۸۲).
