درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1401/02/28
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب طهارت/احکام المیاه/حکم آب مشکوک النّجاسة
مرحله چهارم: رجوع به اجما
فقهاء درباره‌ی طهارت آب مشکوک النجاسة سه طائفه هستند.
طائفه اوّل: بعضی از فقهاء فتوای صریحی در این مسئله از آنها یافت نشده است. مثل مرحوم علی بن بابویه و ابن جنید و ابن ابی عقیل (از فقهاء قرن چهارم) و مرحوم شیخ مفید و کراجکی (از فقهاء قرن پنجم) و مرحوم ابن زهره (از فقهاء قرن ششم) و مرحوم ابن سعید (از فقهاء قرن هفتم) و مرحوم عمید الدین و فخر المحقّقین (از فقهاء قرن هشتم) و مرحوم ابن فهد و صیمری و شمس الدّین حلّی (از فقهاء قرن نهم) و مرحوم شیخ بهائی و فاضل جواد (از فقهاء قرن یازدهم) و مرحوم محقّق خوانساری (از فقهاء قرن دوازدهم) و مرحوم سید عاملی (از فقهاء قرن سیزدهم) و مرحوم محقّق خراسانی و محقّق عراقی (از فقهاء قرن چهاردهم).
طائفه دوّم: بعضی از فقهاء در این مسئله فتوی به طهارت داده‌اند بدون اینکه اجماع یا عدم خلاف را نقل کرده باشند.
از فقهاء قرن چهارم:
مرحوم صدوق در الهدایة ص۶۵. قال: الماء کلّه طاهر حتّی یعلم انّه قذر. و در امالی ص۶۴۵.
از فقهاء قرن پنجم:
مرحوم سیّد مرتضی در جمل العلم و العمل ص۴ قال: کلّ ماءٍ علی اصل الطهارة الّا ان یخالطه و هو قلیل نجاسة فینج و رسائل السیّد ج۴ ص۳۳۰.
مرحوم ابوالصّلاح در کافی ص۱۳۰. قال: و هو علی ظاهر الطهارة حتّی تخالطه النجاسة.
مرحوم سلّار در مراسم ص۳۶. قال: انّ الماء فی الاصل علی الطهارة.
مرحوم شیخ طوسی در خلاف ج۱ ص۲۰۰. قال: انّ الاصل فی الماء الطهارة و الحکم بنجاسته یحتاج الی دلیل.
مرحوم ابن برّاج در جواهر ص قال: انّ المعلوم کون الماء علی اصل الطّهارة الّا ان یعلم انّ فیه نجاسة.
از فقهاء قرن ششم:
مرحوم طبرسی در مؤتلف ج۱ ص۲۱. قال: انّ اصل الماء الطهارة و الحکم بنجاسته یحتاج الی دلیل.
مرحوم راوندی در فقه القران ج۱ ص۶۱. قال: قال الصّادق علیه السّلام الماء کلّه طاهر حتّی یعلم انّه قذر.
مرحوم ابن حمزه در وسیله ص۷ قال: الماء کلّه طهور ما بقی علی اصل خلقته.
مرحوم کیدری در اصباح ص۲۶. قال: لو شکّ فی الماء أ هو طاهر او نجس لم یلتفت الی الشکّ اذ الاصل الطهارة.
مرحوم ابن ادریس در سرائر ج۱ ص۹۰. قال: و کذلک اذا لم یعلم طهارة و لا نجاسة فهو علی اصل الطّهارة فی الاشیاء کلّها.
از فقهاء قرن هفتم:
مرحوم ابن طاووس در فلاح السّائل ص۵۱. قال: اصل الماء انّها طاهرة علی الیقین فلا یمتنع من التطهّر به لاجل کونه قلیلا و یقول قد تنجّس بظنّ او تخمین.
مرحوم فاضل آبی در کشف الرموز ج۱ ص۴۵. قال: فلا یحکم بنجاسة ماء الّا مع تیقّنها.
مرحوم محقّق در معتبر ج۱ ص۴۱. قال: و یدلّ علیه ......... ما روی عن ابی عبد الله علیه السلام: الماء کلّه طاهر حتّی یعلم انّه قذر.
از فقهاء قرن هشتم:
مرحوم علّامه در تذکره ج۱ ص۳۴. قال: و لقول الصّادق علیه السّلام الماء کلّه طاهر حتّی یعلم انّه قذر.
مرحوم شهید اوّل در ذکری ج۱ ص۱۰۶. قال: و قول الصادق علیه السلام کل شیء طاهر حتّی تعلم انّه قذر.
از فقهاء قرن نهم:
مرحوم فاضل مقداد در التنقیح ج۱ ص۶۴. قال: لا یکفی فی الحکم بالنجاسة الظنّ بل الیقین.
از فقهاء قرن دهم:
مرحوم محقّق کرکی در جامع المقاصد ج۱ ص۱۵۶. قال: انّ الاصل فی الماء الطهارة ....... الی ان یحصل الناقل.
مرحوم شهید ثانی در روض الجنان ج۱ ص۴۵ قال: و قول الصّادق علیه السلام کلّ شیء طاهر حتّی تعلم انّه قذر.
مرحوم محقّق اردبیلی در مجمع الفائدة ج۱ ص۳۱۰. قال: امّا دلیل طهارته .......... دلیل کل شیء طاهر حتّی تعلم انّه نج
از فقهاء قرن یازدهم:
مرحوم صاحب مدارک در مدارک ج۱ ص۳۰. قال: الاوّل: اصالة الطهارة فانّ الاشیاء کلّها علی الطّهارة الّا ما نصّ الشّارع علی نجاسته ...... الثالث: الاخبار کقول الصّادق علیه السّلام فیما روی عنه بطرف متعدّد: کلّ ماء طاهر حتّی تعلم انّه قذر.
مرحوم صاحب معالم در معالم ج۱ ص۱۴۸. قال: انّ اصالة الطهارة لا تدفع بالشکّ.
مرحوم مجلسی اوّل در روضة المتّقین ج۱ ص۳۱. قال: فظهر من المجموع انّ اصل المیاه من السّماء و هو کلّه مطهّر الی ان یعلم النجاسة.
مرحوم محقّق سبزواری در ذخیره ج۱ ص۱۳۸. قال: و یستفاد من قواعد الاصحاب انّه لو تعلّق الشکّ بوقوع النّجاسة فی الماء و خارجه لم ینجس الماء بذلک.
از فقهاء قرن دوازدهم:
مرحوم صاحب وسائل در وسائل ج۳ ص۴۶۶. قال: باب انّ کلّ شیء طاهر حتّی یعلم ورود النجاسة علیه .......
مرحوم صاحب حدائق در حدائق ج۱ ص۱۳۴. قال: فمن تلک الاصول طهارة کلّ ما لم تعلم نجاسته حتّی تعلم النجاسة.
مرحوم مجلسی دوّم در مرآة العقول ج۱۳ ص ۶. قال: انّ الاصل فی جمیع المیاه الطهارة حتّی یعلم انّه قذر.
مرحوم فاضل هندی در کشف اللثام ج۱ ص۳۷۸. قال: کلّ ماء طاهر ما لم یعلم تنجّسه.
