درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1400/12/21
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب طهارت/احکام المیاه/حکم آب مستعمل در رفع نجاست غیر از استنجاء
طائفه دوّم: روایاتی که دلالت بر عدم نجاست و یا بر طهارت این نوع از آب می‌کنند.
روایت اوّل: روایت محمّد بن علیّ بن نعمان احول از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه علل الشرایع: ابی رحمه الله قال حدّثنا سعد بن عبد الله قال حدّثنا محمّد بن الحسین عن محمّد بن اسماعیل بن بزیع عن یونس بن عبد الرحمن عن رجل من اهل المشرق عن العنزا عن الاحول قال دخلت علی ابی عبد الله علیه السّلام فقال سل عمّا شئت فارتجت علیّ المسائل فقال لی سل ما بدا لک فقلت جعلت فداک الرجل یستنجی فیقع ثوبه فی الماء الّذی یستنجی به فقال لا بأس به فسکت فقال اوتدری لم صار لا بأس به قلت لا و الله جعلت فداک فقال لانّ الماء اکثر من القذر.[1]
بقیه نسخ این روایت در مباحث سابق ذکر شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
در مباحث سابق اثبات شد که این روایت از حیث سند ضعیف است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
این روایت اگر چه در مورد آب مستعمل در استنجاء است، ولی در ذیل روایت برای طهارت این مورد یک تعلیل ذکر شده است (لانّ الماء اکثر من القذر). این تعلیل در صورت تعمیم، شامل آب مورد بحث (آب مستعمل در رفع نجاست غیر از استنجاء) نیز می‌شود و دلالت بر طهارت آب مورد بحث می‌کند. ولی دلیل بر تعمیم وجود ندارد و بلکه دلیل بر عدم تعمیم وجود دارد و دلیل، روایات کثیره دالّه بر نجاست آب قلیل به مجرّد ملاقات با نجاست است. بنابراین، در خصوص مورد روایت به تعلیل عمل می‌شود.
روایت دوّم: روایت محمّد بن علیّ بن نعمان احول از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه‌ی تهذیب: اخبرنی الشیخ ایّده الله تعالی عن ابی القاسم جعفر بن محمّد عن ابیه عن سعد بن عبد الله عن احمد بن محمّد عن علیّ بن الحکم عن ابان بن عثمان عن محمّد بن النعمان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: قلت له استنجی ثمّ یقع ثوبی فیه و انا جنب فقال لا بأس به.[2]
بقیّه نسخ این روایت در مباحث سابق ذکر شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
سند این روایت در مباحث سابق بررسی شد. این روایت، موثّقه و یا صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
درباره‌ی مدلول روایت سه احتمال وجود دارد.
الف: روایت دلالت می‌کند بر اینکه آب مستعمل در استنجاء از نجاست مربوط به جنابت، طاهر است. طبق این احتمال، روایت به ضمیمه عدم فرق بین نجاست مربوط به جنابت و سایر نجاسات، مربوط به آب مورد بحث می‌شود.
