< فهرست دروس

درس رسائل استاد حمیدرضا آلوستانی

بخش1

95/12/15

بسم الله الرحمن الرحیم

إذا عرفت ما ذكرنا[1] ، فنقول:

إنّ الحاكي للاتّفاق قد ينقل الإجماع بقول مطلق[2] ، أو مضافاً إلى المسلمين، أو الشيعة، أو أهل الحقّ، أو غير ذلك ممّا[3] يمكن[4] أن يراد به دخول الإمام عليه السّلام في المُجمعين.

و قد ينقله مضافاً إلى مَن عدا الإمام عليه السّلام [5] ، كقوله[6] : أجمع علماؤنا أو أصحابنا أو فقهاؤنا أو فقهاء أهل البيت عليهم السّلام؛ فإنّ[7] ظاهر ذلك[8] مَن عدا الإمام عليه السّلام، و إن كان إرادة العموم[9] محتملة بمقتضى المعنى اللغويّ[10] ، لكنّه[11] مرجوحٌ[12] .

 


[1] بیان شد که اجماع در اصطلاح به معنای اتفاق همه ی علمای یک عصر می باشد اما در تعابیر فقهای امامیه در غالب موارد به صورت مسامحی بر اتفاق جماعتی که کاشف از قول امام معصوم علیه السلام باشد اطلاق می گردد تا حدی که این استعمال ظهور در انقلاب و تغییر اصطلاح پیدا نموده است به گونه ای که امروزه با دیدن واژه ی اجماع در تعابیر فقهای امامیه ظهور در همین معنای مسامحی پیدا می نماید.
[2] یعنی هیچ اضافه و قیدی برای آن ذکر نمی کند مانند اینکه فقیهی یک فرع فقهی را ذکر می نماید و در پایان می فرماید: للإجماع و یا می فرماید: و دلیلُنا الإجماع.
[3] یعنی از تعابیری عام استفاده نماید.
[4] مراد امکان عرفی می باشد یعنی عرف از اینگونه تعاریف عمومیت و شمولیت را درک می کند. به نظر می رسد اینگونه تعابیر هیچ تفاوتی با تعابیر دسته ی سوم که در ادامه ذکر می گردد مانند لإجماع فقهائنا و مانند آن ندارد و هیچ یک از این تعابیر عرفاً ظهور در عمومیت و شمولیت نسبت به امام معصوم علیه السلام ندارد.
[5] یعنی از تعابیری استفاده می شود که به حسب ظهور و متفاهم عرفی شامل امام علیه السلام نمی شود.
[6] ناقل اجماع.
[7] فاء تعلیل، تعلیل از کقوله اینکه چرا این مواردی که گفته شد شامل امام علیه السلام نمی شود؟.
[8] قول ناقل.
[9] یعنی شامل شدن امام علیه السلام.
[10] چون امام علیه السلام نیز مثلاً یکی از فقها بلکه أفقه الفقها می باشد.
[11] عموم.
[12] زیرا الفاظ و تعابیر فقها مانند الفاظِ روایات، آیات و دیگر محاورات حمل بر معنای متفاهم و رایج عند العُرف می شوند نه حمل بر معنای لغوی صِرف.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo