موضوع: مقصد دوم:نواهی/مقدمه /بیان دو فائدة

المقصد الثانی فی النواهی

(المقصد الثانی):

بیان شد که مصنّف مطالب اصلی کتاب کفایة الاصول را تحت عنوان هشت مقصد و هر مقصد را تحت عنوان فصل های مستقلّ و جداگانه و هر فصل را تحت عنوان مطالب متعدّد و مستقلّ پیگیری می نمایند. در گذشته مقصد اول یعنی اوامر در قالب سیزده فصل بیان شد. در ادامه مباحث مربوط به مقصد دوم یعنی نواهی در قالب سه فصل پیگیری می شود:

1) دلالت صیغه و ماده نهی

2) اجتماع امر و نهی

3) دلالت نهی بر فساد

بیان دو فائده:

1) مبحث نواهی از جمله مباحثی است که از همان ابتدای تدوین علم اصول در کتب اصولی عامه و خاصه مطرح شده است لذا پیشینه این بحث به تاریخ تدوین علم اصول باز می گردد و از جمله مباحثی است که مانند مباحث مربوط به امر، نقش اساسی در مقام استنباط احکام شرعیه و فهم الفاظ مفرده مستعمله در لسان شارع و فهم مراد شارع مقدّس دارد و برای درک اهمیّت مباحث آن همین مقدار کفایت می کند که در سطح وسیعی از آیات و روایات استعمال شده است.

2) بسیاری از مطالب اختلافی در اوامر، در نواهی نیز مورد اختلاف قرار گرفته است و لکن از آنجا که می توان عکس نتیجه حاصل شده در اوامر یا عین نتیجه حاصل شده در اوامر را، در نواهی نیز جاری نمود، نیازی به بحث مستقل از آن در قالب مقصد دوم یعنی نواهی دیده نشده است؛ به همین جهت بسیاری از علمای علم اصول متذکّر این مطلب شده و از تکرار بسیاری از مباحثی که مربوط به ماده نهی یا صیغه آن می باشد، خودداری نموده اند. مثلا غزالی در «المستصفی من علم الاصول»[1] در این زمینه می فرماید: «اعلم أنّ ما ذکرناه من مسائل الأوامر، تتّضح به أحکام النواهی إذ لکلّ مسألة وزان من النهی علی العکس»