موضوع: كتاب الطهارة/الوضوء /غایات الوضوء
مسئله سوم : درباره حرمت انواع مس نوشتههای قرآن بدون وضو است، انواع مس عبارتند از ، یک: مس با دست ، دوم: مس با اجزای بدن ، سوم : مس با باطن بدن مثل زبان و دندان ، چهارم: مس با موی بدن. هیچ اشکالی نیست در حرمت مس با دست و اجزای بدن و باطن بدن چون اطلاق دلیل حرمت مس کتاب ، همه را شامل میشود ، عمده بحث بر روی قسم چهارم است.
برخی گفتهاند که مس با موی بدن مشکلی ندارد چون حرمت مس کتاب به اجزایی است که دارای روح است و مو روح ندارد لذا مرحوم سید در ابتدا فرمودند احتیاط واجب بر ترک مس است و آنگاه فرمودند بعید نیست که قائل به عدم حرمت شویم و جهتش همین است که مو از اجزای جاندار نیست.
مرحوم خویی تفصیل قائل شدهاند بین بدنی که موی زیاد دارد که حرام نیست و با بدنی که موی کم دارد که حرام است ، چون موی کم مانع ایجاد نمیکند از لمس بدن به خط قرأن مثلاینکه ذراع ایشان به روی صفحه قرآن قرار بگیرد و این مو مانع بشره نمیشود از تماس و لذا آنجایی که مو زیاد است حرام نیست و صدق یک امر خارجی را میکند.
نظر استاد: حق این است که اطلاق ادله حرمت مس کتابت قران به غیر طهر اطلاق دارد و مو را شامل میشود مگر اینکه مخصصی بیاید و روایت معتبری نداریم.
مسئله چهارم : بین مس ابتدایی و استدامهای فرقی نیست کسی که دست روی خطوط قرآن بزند حرام است و ادامهاش هم حرام است لذا اگر غفلت کرده بود و بعد ملتفت شد که وضو ندارد حرام است به خاطر اطلاق موثقه ابی بصیر بین اینکه ابتدایی باشد یا استمراری باشد.
مسئله پنجم : مس که محوکننده خط قرآن باشد اگر بدون وضو باشد حرام است و اگر کسی با زبان بخواهد خط قرآن را پاک کند حرام است لذا چون عنوان مس به آن صدق میکند پس ادله حرمت شامل آن میشود.
مسئله ششم : بین انواع خطوط فرقی نمیکند چه خط کوفی و قلمی و .... که بدون وضو حق مس ندارد،
نکته : کتابت سه قسم است: قسم اول: خط، بارز است یعنی همان خطی که روی کاغذ و جلد و سنگ و سایر الواح قرار میگیرد.
قسم دوم: خط عادی و متعارف ، که غالباً اینچنین است خطهایی است که برای یادداشتها میگیرند مثل مشق دبستانها و تحصیلات عالیه که هیچگونه از قواعد خط مراعات نمیشود یا چرکنویس.
قسم سوم: خطوطی که کندهکاری میشود روی سنگ و دیوار و فلزات و چوب.
قسم اول و دوم قطعاً کتابت قرآن محسوب شده و حرام است و باید رعایت کند ، اما عمده بحث بر روی قسم سوم است که شیخ انصاری ره حرام نمیدانند چون این نوشتهها توخالی ( در عربی به آنها هواء میگویند ) دارد ، کتاب الطهارة ج ۲ ص ۴۱۰.
نظر استاد: معیار عرف است ازنظر عرف صدق کتابت میکند مس کتابت آیات قرآن به هر شکلی حرام است به دلیل اطلاق موثقه ابی بصیر
مسئله هفتم: مس کتابت قرآن حرام است و فرقی نمیکند یک کلمه یا یک حرف حتی حرفی که خوانده نشود مثل الف رحمان و اطلاق روایات اینها را شامل میشود چون از اجزای کتابت است.
نظر استاد: حروفی که خوانده نمیشود و احیاناً نوشته میشود از دو حال خارج نیست.
یک: اشتباهاً نوشتهشده و جزء اغلاط است مثلاً هر کلمه ای که بر وزن "یدعوا" است این الف آخر غلط است مثل یتلوا ، دو: زائده است به عنوان رسم الخط مثل الف باسمه تعالی حال مس اینها جایز است.
اللهم الا أن یقال: موثقه ابی بصیر اطلاق دارد و همه را شامل میشود چه اغلاط و چه زائده و ... و این اطلاق این قدر وسیع باشد که حرف سید را شامل شود.
نظر استاد: ما این توسعه در روایت را نمی پذیریم.